İstanbul her sokağında gizli hazinelerin yattığı büyük bir miras. Mimari anlamda ise her biri kendi hikâyesine sahip yüzlerce yapının külliyatı olma özelliğini taşıyor. Fatih ilçesinin Laleli semtinde yer alan Tayyare Apartmanları, yakın bir zaman öncesine kadar kendisinin sahibi olan THK’daki (Türk Hava Kurumu) yolsuzluk haberleri ile gündeme gelmiş olsa da İstanbul’un en önemli mimari eserlerinden birisi olduğu şüphesiz.

Türk Lirası üzerinde yer alacak kadar büyük bir öneme sahip ve Birinci Millî Mimarlık Akımının da öncülerinden Mimar Kemaleddin’in(*) en ünlü eserlerinden birisidir Laleli’deki Tayyare Apartmanları. İlk olarak Harikzedegân (Yangınzede) Apartmanları ismiyle hizmete alınmış olan yapılar bugün Tayyare Apartmanları adıyla bilinmektedirler. Söz konusu yapılar, 1918 yılı Mayıs ayında Cibali’deki büyük yangında yok olan 7500 kadar evin yerine ikâme olacak harikzedeganlar adına inşa edilmiştir. Manizâde Hacı Hüseyin Efendi’nın başkanlığında oluşturulan bir kurul tarafından toplanan bağışlarla 1922 yılında tamamlanan Tayyare Apartmanları, altışar katlı dört blok ve toplamda 124 daireden oluşmaktadır.

Mimar Kemaleddin’in, oryantalizm ve Art Nouveau gibi akımlara rağbet edildiği bir dönemde Osmanlı Barok ve İslam mimari üslubu sentezini benimseyerek tasarladığı projede, bloklar arasında farklı sokakların buluştuğu iç avlular ortaya çıkar. Aynı zamanda Osmanlı ve Cumhuriyet tarihinin hem ilk toplu konut projesi olması hem de ilk betonarme karkas sistemi ile inşa edilmiş yapısı olması, eserin başka bir önemini daha ortaya çıkarır. Tayyare Apartmanları, 1985 yılına kadar apartman olarak kullanılmıştır. Bugün ise Crowne Plaza’ya ev sahipliği yapmaktadır.

Mimar Kemaleddin Bey, Osmanlı Mimar ve Mühendis Cemiyeti’nin kurucularındandır. 1909 yılında Evkaf Nezareti’nin başında görev almıştır. Önemli eserleri arasında Şark Demiryolları Şirketi adına projelendirdiği ve bugün her biri tarihi eser niteliği taşıyan Filibe, Sofya, Selanik ve Edirne Garları bulunmaktadır. Bebek Camii, Çamlıca Kız Lisesi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kütüphanesi, Gazi Osman Paşa Türbesi, Ankara Palas gibi eserlerin de aynı zamanda mimar başıdır. Fakat kendisinin dünyaca üne kavuşması, 1919 yılında Kudüs müftüsünün özel daveti ile Mescid-i Aksa Camii’nin onarımını gerçekleştiren ekibin başında gösterdiği başarıdan dolayı, İngiliz Kraliyet Mimarlar Akademisi’ne (RIBA) şeref üyesi olarak seçilmesiyle gerçekleşmiştir.
BİLİM&TARİH SAYFASINDAN ALINTI..

KUŞ EVİ 01

III. Mustafa Türbesi Kuş Evi, simetrik biçimi, kemerli pencere açıklıkları ve ince taş işçiliği ile dikkat çekiyor.

Kuş evleri, tarihi yapılarda taş işçiliğinin en zarif yansımalarından biri olarak karşımıza çıkıyor. Camii, saray, türbe, medrese, han ve hamam gibi yapıların dış duvarlarında, adeta birer minyatür sanat eseri olarak yer alıyorlar.

Bu küçük mimari harikalar, serçe, kumru, saka, kırlangıç gibi kuşların yuva yapması ve soğuktan korunması için adeta bir yaşam alanı olarak tasarlanıyorlar. Her bir kuş evi, ince detayları ve estetik yapısıyla Osmanlı'nın sanat ve estetik anlayışını yansıtıyor. Büyüklük ve detay zenginliğine bağlı olarak "kuş sarayı", "kuş köşkü" veya "kuş evi" olarak adlandırılıyorlar.

Kaynak ve görseller: @mirasfatih
-
The Bird House of Sultan Mustafa III's Tomb stands out with its symmetrical form, arched window openings, and exquisite stone craftsmanship.

Bird houses in historical buildings emerge as one of the most delicate reflections of stone craftsmanship. They adorn the external walls of mosques, palaces, tombs, madrasahs, inns, and baths, almost as miniature masterpieces of art.

These architectural marvels are designed as living spaces, particularly for birds like sparrows, doves, finches, and swallows, offering them shelter and protection from the cold. Each bird house reflects the Ottoman Empire's appreciation for art and aesthetics in its intricate details and design. Depending on their size and intricacy, they are referred to as "bird palaces", "bird mansions", or "bird houses".

Sources and visuals: @mirasfatih

#arkitekt #osmanlı #kuşevi #laleli #fatih #kuşevleri #lalelicami #lalelicamii

Bizans Imparatorluğu'nun veliahatı Paleologos Prenslerinin, Osmanlı'da Vezir ve Sadrazam olduğunu biliyor muydunuz?

Bunlardan birisi Şehit Has Murat Paşa (ö. 1473), Fatih döneminde Vezirlik ve Rumeli Beylerbeyi görevi yapmıştır. Öbürü Veziriâzam Mesih Paşa (ö. 1501), önce Vezir daha sonra II. Beyazid döneminde de Sadrazam olarak görev yapmıştır.

Bizans İmparatoru Konstantin XI Palaiologos (1405-1453), Konstantinopolis (istanbul)'in son Hıristiyan hükümdarıydı. Ölümü konusunda üç ayrı görüş vardır. Birincisi Konstantin'in savaş sırasında öldürüldüğünü söyler. İkincisi fetihten sonra kaçarken öldürülmüş olabileceğini söyler. Dördüncüsü de teslim olmamak için odasında ihtihar ettiği yönündedir.

Her ne kadar bazı kaynaklarda Konstantin'in
bir kız çocuğu olduğu söylense de Konstantin bekar ve çocuksuz öldüğü konusunda bir fikir birliği var. Fatih Sultan Mehmet (1432-1481) şayet 1453'de Konstantinopolis (İstanbul)'i fethedememiş olsaydı, İmparator Konstantin'in yerine geçecek erkek çocuğu olmadığı için kardeşi Gidos Palaiologos'un oğulları olarak da bilinen, Hass Murad Paşa veya kardeşi Mesih (Misac) Paşa'nın, Bizans'ın tahtının yani dolayısıyla da Konstantinopolis'in hükümdarı olacaktı.

Fatih Sultan Mehmet, fetihten (1453) sonra Bizans Imparatorluğu'nun bu iki veliahtını devşirme olarak himayesine almış ve Enderun'da yetişmelerini sağlamıştır. Müslüman olan bu iki prens daha sonra paşa olmuş, (Vezirlik, Sadrazamlık ve Beylerbeyliği gibi) en önemli makamlarda görev yapmışlar.

Has Murat Paşa, 1473 yılında Otlukbeli seferi sürecinde pusuya düşmüş ve Fırat'ı geçerken boğularak şehit olmuş. Has Murat Paşa'nın bugün İstanbul Aksaray'da 1471-1472 yıllarında yaptırdığı kendi adıyla anılan Has Murat Paşa Camii'si bulunur.

Sadrazam Mesih Paşa, 17 Kasım 1501 günü Galata’da çıkan yangın söndürme çalışmalarını gözetlediği sırada, bacağına düşen bir taşla ağır yaralanmış ve ardından da vefat etmiştir. Mesih Paşa’nın bugün İstanbul Laleli'de 1481 -1512 yılları arası, kiliseden (Mirelayon Kilisesi) camiye çevirdiği kendi adıyla da anılan Bodrum Mesih Paşa Camii'si bulunur.

Paşa kardeşlerin mezarları Has Murat Paşa Camii Külliyesi'nin içinde bulunmaktadır.

Derleyen: Sinan Acartürk
Kaynak: "Konstantin XI Palaiologos" vikipedi, "II Mehmet" vikipedi, "Hass Murad Paşa" vikipedi, "Mesih Paşa" vikipedi.
Görsel: "Konstantin XI Palaiologos'un renkli tasviri " (vikipedi), "Fatih Sultan Mehmet Han'ın balmumu heykeli" (filizindüşünceleri- facebook)