MISIR, SURİYE VE FİLİSTİN'DEKİ TÜRK HANEDANI İHŞÎDÎLER - AKŞİTLER
Hazırlayan: Bilhan Akkaya
Abbasi hakimiyetinin zayıflaması ile Mısır, Suriye ve Filistin'de hakimiyet kurmuş Türk hanedanlığıdır. Adını kurucusu Muhammed b. Tuğç'un 'ihşîd' ünvanından almaktadır. Tuğç’un dedesi Cuf; Fergana hükümdar ailesine mensuptur. Başlarda Bağdat'ta Halife Mu‘tasım-Billâh’ın bir kumandanıdır. Cuf öldükten sonra Tuğç; Mısır'a gidip Tolunoğulları'nın hizmetine girer. Bir süre sonra onlarla arası açılır. Halife Müktefî-Billâh’ın emriyle Suriye'deki Karmatîler’i etkisiz hale getirip Mısır'a yürüyen Muhammed b. Süleyman el-Kâtib’in ordusuna katılır. Muhammed b. Süleyman; Tolunoğullarına son vererek Tuğç'a (Togaç) ; Kınnesrîn valiliğini verir. Togaç; 928'de Remle, 930'da Suriye valiliğine atanır. Bu görevlerdeki başarılarından ötürü; yetkileri arttırılarak Mısır valiliğine atanır. Abbasilerin güçsüzlüğünden faydalanarak görevini bırakmak istemeyen eski vali ile Muhammed bin Togaç savaşır. Togaç onu yendikten sonra; 27 Ağustos 935'te Mısır valiliği görevine getirilir. Artık sadece ismen Abbasiler'e bağladır ve bağımsız bir hükümdar olarak hareket etmektedir.
Göreve geldikten sonra; Türk, Kıpti, Rum, Sudanlı, Berberi ve Araplar'dan oluşan Mısır ordusunda isyan çıkmıştır. Askerlerin bir kısmı bölgedeki Fatimiler'e sığınır. Togaç; Fatimiler'i yener ve yeni bir düzen kurar. Togaç'a; bu başarısından ötürü ve Fergana meliklerinden olduğu için; 'melikler meliki' anlamında el-İhşid unvanı verilir. Hanedan; bu sebeple, bu isimle anılmaktadır.