(Guillaume Çeşmesi) Alman Çeşmesi, İstanbul

Yapımına 1899'da başlanan çeşmenin açılışı
27 Ocak 1901 günü Istanbul'un Sultanahmet Meydanı'nda, görkemli bir tören ile yapılmıştı. Aynı zamanda o gün, son Alman İmparatoru ve Prusya Kralı II. Wilhelm’in de doğum günüdür.

İstanbul'daki Sultanahmet Meydanı'nda, Sultan I. Ahmed Türbesi'nin karşısında yer alan çeşme, Alman İmparatoru II. Wilhelm'in, Sultan II. Abdülhamid'e ve İstanbul'a bir hediyesidir.

Neo-Bizanten üslubunda tasarlanan çeşmenin planlarını mimar Spitta çizmiş. Yapımını mimar Schoele üstlenmiştir. Ayrıca Alman mimar
Carlitzikle ve İtalyan Mimar Joseph Antony de bu projede çalışmışlar. Çeşmenin bulunduğu hipodrom alanının peysaj ve ağaçlandırılma düzenlemeleri de Alman hükûmeti tarafından önceden yapılmış. Mermerleri ile değerli taşları Almanya’da işlenerek parçalar halinde gemi ile İstanbul’a getirilen çeşme, buradaki temeller üzerine oturtulmuş.

Yüksek bir taban üzerine oturtulmuş, sekizgen planlı bir yapının su haznesinin üzerinde sekiz sütunun taşıdığı bir de kubbe yer alır. Sütunları birbirine bağlayan kemerlerin üzerindeki pandiflerde birer madalyon bulunur.4 sutun içinde yeşil zemine II. Abdülhamid tuğrası, diğer 4 sutunun içinde de Prusya mavisi üzerine II. Wilhelm’in simgesi olan "W harfi" altında 2 sayısı konulmuş.

Çeşmenin tunç kitabesinde Almanca “Alman Kaiser’i Wilhelm II 1898 yılı sonbaharında Osmanlıların hükümdarı haşmetlü Abdülhamid II nezdinde ziyaretinin şükran hatırası olarak bu çeşmeyi yaptırdı.” yazmaktadır. Çeşmede bir de Osmanlıca kitabe vardır. Bu kitabede Osmanlı Seraskerlik Dairesi’nden, aynı zamanda edebiyatçı olan Ahmet Muhtar Paşa’nın beyiti sülüs yazıyla İzzet Efendi tarafından yazılmış.

Alman Çeşmesi, Türkiye'ye 3 kez gelen İmparatorun 1898'de İstanbul’a ikinci kez gelişinin anısına ithaf edilmiştir. İlk gelişinde 1889 Osmanlı ordusuna Alman tüfeklerinin satışını sağlayan II. Wilhelm, ikinci gelişindeki ziyaretinde de Bağdat Demiryolu'nun Alman firmalarına verilmesi vaadini almıştı. Işte bu ziyaretin anısına Alman hükûmeti tarafından yaptırılan çeşme, imparatorun bir deseninden yola çıkarak düzenlenmiştir.

Aslında çeşmenin açılışı 1 Eylül 1900'de, (Sultan II. Abdülhamid'in 25. cülus törenine) yetiştirilmesi için planlanmıştı. Ancak çeşmenin inşası bu tarihe yetişmemiş.

Alman ordusunun bu zamandaki miğferlerini andıran kubbe görüntüsüyle bu çeşmenin açıldığı o yıl, bakalım dünya ne gibi gelişmelere tanıklık etmişti.

• Cadillac Motor şirketi kurulmuştur.
• Birleşik Krallık’ta ilk masa tenisi
turnuvası düzenlenmiştir.
• Nobel ödülleri ilk olarak bu yıl verilmiştir.
• Otomobillere plaka uygulamasını getiren ve
faaliyete sokan ilk şehir New York olmuştur.
• Jiletin patenti King Camp Gillette tarafından
alınmıştır.
• Bu yıl Pablo Picasso’nun eserlerinin ilk defa
sergilendiği bir dönemdir.
• Adrenalin hormonu Amerikalı Fizikçi Abel ve
Japon kimyager Jokichi Takamike tarafından bulunmuştu.
• Fransa’nın Paris şehrinde 1890 yılında intihar
eden Van Gogh’un resimleri Bernheim - Jeune
galerisinde sergilenmeye başlamıştır.
• Nijerya, Birleşik Krallık himayesi altına
girmiştir.
• Osmanlı Devleti’nin, Fransızlara altın borçları
dolayısıyla Midilli adası Fransızlar tarafından, borçlar ödeninceye kadar işgal edildi. Altın miktarı bu zamanın kaynaklarına göre 500 bin olarak ifade edilmiştir.
• Britanya Krallığı’nın yönetimi altında
Avustralya kurulmuştur. Avustralya ordusu da yine bu dönemde kurulmuştur.
• Avusturya- Macaristan Başkonsolosu Emile
Jelinek'in Daimler'e ısmarladığı dört silindirli araç sahibine teslim edilmişti. Jelinek yeni aracına kızı "Mercedes"in adını verdi.

Derleyen: Sinan Acartürk
Kaynak: "Alman Çeşmesi" kulturpoltali, "1901'de dünyada gelişen olaylar" biyografi
Görsel: "Alman Çeşmesi" A. Savin